Evcil hayvanların insanlar üzerinde birçok sağlık ve psikolojik açıdan faydası bulunmaktadır. Özellikle stresin azaltılmasında, ruh halinin düzeltilmesinde ve sosyal becerilerin geliştirilmesinde olumlu etkileri vardır. Evcil hayvanlar ayrıca; depresyon,anksiyete ve yalnızlık hissinin azaltılmasına da yardımcı olabilirler.

Pandemi süreci ile beraber bazı alışkanlıklarımız değişti. Bunlardan biri de evcil hayvan beslemedeki çeşitlilik ve sayı artışı. Ancak hayvan beslemedeki bilgi yetersizliği ve insan sağlığına verdiği zararları göz ardı edilirse iki tarafa da zulüm etmiş oluruz. Evcil hayvanlara bağlı alerjik reaksiyonlar ve astım hassas kimselerde önemli sağlık sorunu teşkil eder.

Evcil hayvan alerjisi, bir kişinin bağışıklık sisteminin hayvanlardan gelen alerjenlere karşı tepki vermesiyle ortaya çıkan bir durumdur. Alerjenler, genellikle hayvanların deri döküntüleri, tükürükleri veya idrarlarındaki proteinlerden kaynaklanır. Bu alerjenler havada dolaşır ve solunum yoluyla ya da deri yoluyla vücuda girebilir. Alerjik reaksiyon, bağışıklık sisteminin bu yabancı maddelere karşı savaş açmasıyla ortaya çıkar.

Evcil hayvanlardan; kedi, köpek, kuş, kemirgen (hamster, tavşan, gerbiller vb) alerjik olabilir. Kediler, kendilerini yalayarak temizleyen hayvanlardır. Bu esnada kendi tükürüklerini tüylerine bulaştırdıkları için, tüyleriyle temastan veya havadan yayılan proteinler kişilere alerjik reaksiyon oluşturabilir. Bazı kedi türlerinin alerjiye neden olmadığı söylenmektedir. Ancak sanılanın aksine hipoalerjenik kedi türü bulunmamaktadır.Köpeklerle olan alerji, köpeklerin tüm ırklarında mevcuttur. Tükürük ve idrarından yayılan salgılar nedeniyle alerjik reaksiyonlar gösterebilir. Ayrıca bu hayvanların kafesi içerisindeki talaş ve çöplerden yayılan tozlar da alerjiyi uyarabilir.

Kendi evinizde evcil hayvanınız olmasa bile girdiğiniz kapalı bir alanda havada veya temas ettiğiniz bir alanda kıyafetlerinize bulaşmasıyla alerjiniz tetiklenebilir. Kedi ve köpeklerin birçok ortamda olmasıyla birlikte protein parçacıkları üzerinizde kalarak, sonrasında hapşırma, gözlerde yaşarma ve kaşıntı gibi belirtiler ortaya çıkabiliyor. Evcil Hayvan Alerjisi Belirtileri Burun kanallarının inflamasyonundan kaynaklanan evcil hayvan alerjisinin bulgu ve belirtileri şunlardır:
Hapşırık, burun akıntısı, gözlerde kaşıntı, kızarıklık veya sulanma, burun tıkanıklığı, gırtlak, üst damak veya burunda kaşıntı, post nazal akıntı, öksürük, yüzde basınç hissi ve ağrı, uykudan sık uyanma, gözaltlarında şişlik, mavi renkli cilt, çocukta burnun sıkça yukarı doğru sıvazlanması (alerjik selam).

Evcil hayvan alerjiniz astım gelişimine katkıda bulunursa, şu belirtileri de gösterebilir Solunum güçlüğü, göğüste sıkışma hissi veya ağrı, nefes alırken duyulabilen ıslık benzeri ses veya hırıltı, nefes darlığı, öksürük veya hırıltının neden olduğu uyku bozukluğu Evcil hayvan alerjisi cilt belirtileri Evcil hayvan alerjisi olan bazı kişilerde alerjik dermatitis olarak bilinen cilt bulguları ortaya çıkabilmektedir. Bu dermatit, deride inflamasyona yol açan bir immün sistem reaksiyonudur: Deriden kabarık, kırmızı renkli lezyonlar, egzama, ciltte kaşıntısı. Evcil hayvan alerjileri geç reaksiyon gösterebilir yani, haftalar hatta aylar sonra bile ortaya çıkabilir. Etkili hayvan evden gönderilse bile, alerjen maddeler aylarca eşyalar üzerinde kalabilir. Bu şu anlama gelir; benim alerjim hayvandan sonra ortaya çıktı veya hayvanı evden gönderdik ama alerjim devam ediyor, demek ki hayvan sorumlu değil diyemeyiz. 

Evcil Hayvan Beslemesi ve Alerji Testleri

Evcil hayvan beslemesi ve alerji testleri, alerjik reaksiyonların belirlenmesi ve tedavisi için oldukça önemlidir. Alerji testleri genellikle deri testi ve kan testi olmak üzere iki farklı türde yapılır. Deri testi, alerji yapabilecek maddeye maruz bırakılarak cildin tepkisi gözlemlenir. Kan testi ise vücuttaki alerjik reaksiyonu ölçmek için spesifik antikor seviyelerini belirler. Bu testler, kişinin hangi alerjenlere karşı duyarlı olduğunu tespit ederek uygun tedavi ve önlemlerin alınmasını sağlar.

Evcil Hayvan Alerjisi Tedavisi

Evcil hayvan alerjisini kontrol etmek için tedavinin ilk basamağı alerjiye neden olan hayvandan mümkün olduğunca uzak durmaktır. Hayvan alerjenlerine maruziyetinizi en aza indirdiğinizde genellikle alerjik reaksiyonların daha seyrek veya daha az ciddi olması beklenir. Hayvansal alerjenlere teması tamamen ortadan kaldırmak sıklıkla zor ya da imkânsız olmaktadır. Evcil bir hayvanınız yoksa bile diğer insanların kıyafetleri ile taşınan alerjenlerle karşılaşabilirsiniz. Alerjenlerden uzak durmanın yanı sıra semptomları kontrol etmek için ilaçlara ihtiyacınız olabilir. Doktorunuz bağışıklık sisteminizde alerjiye neden olan kimyasalları kontrol altına almak adına reçete edilen hapları kullanabilirler. Nazal burun spreyleri reçete ile alınabilen, alerji semptomlarını azaltan etkiye sahiptir. İltihabı ve sinüslerdeki şişmeyi küçülterek nefes almayı kolaylaştırır. Alerji Aşısı İmmünoterapi: Evcil hayvan alerjisi aşısı olarak da bilinen İmmünoterapi, bağışıklık sistemini alerji yaratan maddeye karşı güçlendirmeyi amaçlamaktadır. Kişinin alerjisi olduğu madde, küçük dozlarda 4-6 aylık sürede aralıklarla enjekte edilerek, alerjene karşı bağışıklık kazanılması sağlanmaktadır.

Çevresel değişiklikler

 Evcil hayvan alerjisine sahip kişilerin evlerinde bazı önlemler alması da semptomları azaltabilir. Örneğin:

o Evcil hayvanın yatak odasına girmesine izin verilmemesi.
o Hayvanın düzenli olarak yıkanması ve fırçalanması.
o Hava filtreleri ve HEPA filtreli süpürgelerin kullanılması.
o Evin sık sık havalandırılması ve temizlenmesi.

Sonuç

Evcil hayvan alerjisi, oldukça yaygın ve yaşam kalitesini etkileyen bir durumdur. Ancak alınacak bazı önlemler ve tedavi yöntemleriyle bu alerjiyle yaşamak daha kolay hale gelebilir. Evcil hayvanınızdan tamamen vazgeçmek zorunda kalabilirsiniz, bu da bilhassa çocuklarda psikolojik soruna sebep olur. Ailede alerji hikâyesi ve çocuğun hassasiyeti varsa baştan bu sorumluluğu almamak daha doğru olur.

Hayvan beslemek, hem besleyen hem hayvan için büyük vebal ve sorumluluktur. Sırf kendi heveslerimiz için bilinçsizce hayvan sahiplenmek, hayvanın da aile bireylerinin de sağlığını tehdit eder. Önceden uzman doktor ve veterinerlere danışmak önemlidir.

Op.Dr. Hilmi İlhan Altuğ
KBB UZMANI